ogzb.jpg

Antibiotic Stewardship en Antibiotica Teams (A-teams)

De antibioticateams (A-teams) in het St. Antonius Ziekenhuis en Diakonessenhuis bewaken de kwaliteit van het antibioticagebruik. De A-teams bestaan in ieder geval uit een arts-microbioloog, een ziekenhuisapotheker en een internist(-infectioloog).

Resistentie van micro-organismen tegen de gangbare antimicrobiële middelen neemt wereldwijd gestaag toe (WHO 2014, “Antimicrobial Resistance Global report on surveillance”). Ook in Nederland is het resistentiepercentage van met name Gram-negatieve bacteriën de laatste jaren gestegen (Nethmap 2020, “Consumption of antimicrobial agents and antimicrobial resistance among medically important bacteria in the Netherlands in 2019”). Tegelijkertijd blijft de ontwikkeling van nieuwe antimicrobiële middelen achter, hierdoor worden de mogelijkheden tot behandeling geringer. De steeds resistentere micro-organismen en de diverse uitbraken die de afgelopen jaren hebben plaatsgevonden vormen een reële bedreiging voor de patiëntveiligheid.

Er zijn drie belangrijke pijlers om de resistentieontwikkeling tegen antibiotica te beheersen; surveillance, infectiepreventie en antibiotic stewardship. Surveillance geeft inzicht in het voorkomen en de verspreiding van antibioticaresistentie om zo tijdig de juiste interventies te kunnen toepassen. Infectiepreventiemaatregelen worden genomen om te voorkómen dat er onnodige infecties optreden en te zorgen dat verspreiding van (resistente) bacteriën zo min mogelijk plaatsvindt. Antibiotic stewardship beoogt de continue verbetering van de kwaliteit van antibioticagebruik. Zowel in het Diakonessenhuis als in het St. Antonius Ziekenhuis zet het A-team zich in voor een zo rationeel mogelijk antibioticabeleid. Dit betekent voor de patiënt: een behandeling met antibiotica wordt alleen gestart bij een (reële verdenking op) infectie, de behandeling duurt niet langer dan nodig is, heeft een zo smal mogelijk spectrum én wordt toegediend via de juiste weg. Voor het ziekenhuis betekent het o.a. dat er afspraken zijn over de te gebruiken 1e keus middelen, gerichte antibiotische therapie van iv naar orale antibiotica zodra dit mogelijk is en confirmatie aan de (lokale) antibioticarichtlijn. Het afnemen van de juiste diagnostiek is hierbij essentieel opdat de hierboven genoemde zaken mogelijk zijn. De onderwerpen die behoren tot het takenpakket van de A-teams van het St. Antonius Ziekenhuis en het Diakonessenhuis zijn;

  • het bijhouden van een lijst met reservemiddelen
  • het actualiseren van de richtlijnen antimicrobiële therapie en het online beschikbaar maken hiervan
  • het bevorderen van een tijdige switch van IV naar orale antibiotische therapie
  • het verzorgen van onderwijs over verantwoorde inzet van antibiotica
  • het maken van werkafspraken voor de behandeling van geselecteerde infectieziekten, waaronder een S. aureus bacteriëmie
  • het maken van werkafspraken over het registreren van allergieën voor antibiotica
  • het stroomlijnen van therapie op basis van microbiologische diagnostiek
  • het stimuleren van juiste en tijdige antimicrobiële profylaxe
  • het genereren van data over resistentieproblematiek van de belangrijkste specialismen en het terugkoppelen hiervan aan de behandelaar/behandelaren.

In beide ziekenhuizen wordt gebruik gemaakt van puntprevalentiestudies en audits om de kwaliteit van antibioticagebruik te meten. De uitkomsten hiervan worden gebruikt om de belangrijkste aandachtspunten voor het A-team vast te kunnen stellen en om te evalueren of interventies effect hebben gehad.

De A-teams in het St. Antonius Ziekenhuis en het Diakonessenhuis zijn geïnteresseerd in antibiotic stewardship binnen én buiten de muren van het ziekenhuis. Mocht u belangstelling hebben voor een van onze (onderwijs)activiteiten, meer willen weten over ons werk, samen willen werken of andere vragen of opmerkingen hebben dan kunt u ons bereiken door te bellen met de dienstdoende arts-microbioloog ter plaatse, of een e-mail te sturen naar ateam@diakhuis.nl Het antibioticaformularium van het Diakonessenhuis is online voor een ieder beschikbaar via http://diakonessenhuis.swabid.nl/. Het antibioticaformularium van het St. Antonius Ziekenhuis is voor elke werknemer van het ziekenhuis online inzichtelijk apps.antoniusziekenhuis.nl/ab.